काठमाडौं, १४ साउन । चिनियाँ प्रविधि कम्पनी हुवावेले सुरक्षा खतराको चिन्ताका कारण प्रमुख देशहरूमा आफ्नो टेलिकम प्रविधि र उपकरणहरूमा प्रत्यक्ष वा भर्चुअल प्रतिबन्धको सामना गरिरहेको छ ।
हुवावेका उत्पादनहरूमा गोप्य चुहावट उपकरणहरु भएको र यसरी सूचना चीनले जासुसी उद्देश्यका साथै विदेशी कम्पनीहरूको बौद्धिक सम्पत्ति चोरी गर्न प्रयोग गर्न सक्छ भन्ने खतरा विश्वव्यापी बढेको हो । अमेरिका र केही युरोपेली देशहरूले हुवावेका उपकरणहरूलाई बेइजिङको कम्युनिष्ट सरकारको जासुसीको माध्यमको रूपमा लेबल गरेका छन् ।
केही देशहरूले हुवावे र अर्को चिनियाँ टेक कम्पनी जेडटीईलाई धेरै पहिले प्रतिबन्ध लगाउन थालेको थियो, अब अमेरिकाको नेतृत्वले नै चिनियाँ टेलिकम उपकरण र प्रविधिहरू प्रतिबन्ध गर्न अरूलाई हौसला दिएको छ । हुवावेलाई यसअघि नै पाकिस्तान सरकारबाट संवेदनशील जानकारी चोरेको आरोप लगाइएको थियो ।
२०१८मा अष्ट्रेलियाले बढ्दो राष्ट्रिय सुरक्षा चिन्ताको बीचमा हुवावे छन् र त्यसमा नेटवर्कमा प्रतिबन्ध लगायो । अस्ट्रेलियाका गुप्तचर अधिकारीहरूले बेइजिङले अष्ट्रेलियाको हितविरुद्ध काम गर्न हुवावेलाई प्रयोग गर्न सक्ने आशंका गरेका थिए । यस्तै चिन्ता धेरै देशहरूको पनि छ । सोही वर्ष बेलायतको नेशनल साइबर सेक्युरिटी सेन्टर (एनसीएससी)ले हुवावेबाट उत्पन्न हुने जोखिमबारे चेतावनी दिएको थियो ।
पछि, युकेको राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकारले पनि हुवावे ईन्जिनियरिङ अभ्यास र प्रक्रियाहरूमा महत्वपूर्ण कमीहरू पत्ता लगाए जसले बेलायतमा दीर्घकालीन जोखिम बढाउन सक्थ्यो । २०२०मा यसेले हुवावेको नयाँ उपकरणहरू खरिद गर्न प्रतिबन्ध लगायो र २०२७सम्ममा कम्पनीको गियरहरू पूर्ण रूपमा हटाउने निर्णय गरेको थिषे ।
हुवावेमा प्रतिबन्ध पछि, तत्कालीन युके डिजिटल सचिव ओलिभर डाउडेनले नेटवर्कहरूबाट उच्च जोखिम विक्रेताहरूलाई पूर्ण रूपमा हटाउनको लागि स्पष्ट मार्ग तय गरेका थिए ।
हुवावेले २०१४देखि अमेरिकामा नाकाबन्दीको सामना गरिरहेको छ । २०१९मा पूर्व अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले अमेरिकी कम्पनीहरूलाई हुवावेको सूचना र सञ्चार प्रविधि प्रयोग गर्न प्रतिबन्ध लगाएका थिए ।
अमेरिकी कंग्रेसनल कमिटीहरू, फेडरल ब्यूरो अफ इन्भेस्टिगेशन एफबीआइएफ र राष्ट्रिय सुरक्षा एजेन्सी (एनएसए) ले हुवावे र चिनियाँ सरकारबीचको घनिष्ठ सम्बन्धमा बारम्बार आपत्ति जनाएका छन्, जसलाई उनीहरूले अमेरिकी व्यवसायहरूका लागि सम्भावित राष्ट्रिय सुरक्षा जोखिम र खतराको रूपमा लिएका छन् ।
एक कंग्रेस सदस्यले रिपोर्टले चिनियाँ सरकारले हुवाई उपकरणहरू प्रयोग गर्दा जासुसी वा विनाशको सम्भावित जोखिम रहेको सुझाव दिएको छ । अब त झनै अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले हुवावे र जेडटीईलाई लाइसेन्स पाउनबाट रोक्ने कानुनमा हस्ताक्षर नै गरेका छन् ।
युरोपमा पनि अधिकांश देशले या त हुवावेमाथि प्रतिबन्ध लगाएका छन् वा त्यसको बारेमा विचार गरिरहेका छन् । फ्रान्सले दूरसञ्चार कम्पनीहरूलाई म्याद सकिएपछि सम्झौता नवीकरण नगर्न आग्रह गर्दै सन् २०२७ सम्म हुवावेका उपकरण र प्रविधिलाई चरणबद्ध प्रतिबन्ध गर्ने निर्णय गरेको छ । स्वीडेनका सुरक्षा निकायले सुरक्षा चिन्ताको कारण देखाउँदै हुवावेको सेवा अचानक बन्द गरेको छ । हुवावेले अदालतको कानूनमा निर्णयको विरोध गरेको त छ तर, स्विडेनी अदालतले हुवावेको निवेदन नै खारेज ग¥यो ।
अनिश्चित रहेको जर्मनीले अन्ततः लन्डन, वाशिंगटन र पेरिसमा सामेल हुने छनौट गरेपछि चिनियाँ टेक दिग्गज ज्गबधभष् ले ठूलो झट्का पायो । बर्लिनले नयाँ आईटी कानूनहरूमा अविश्वसनीयू आपूर्तिकर्ताहरूको भूमिकालाई प्रतिबन्ध गरेर हुवावेलाई बाहिर निकाली छाड्यो । नेदरल्याण्ड यस विषयमा चिन्तित छ भने क्यानडा र न्युजिल्याण्डले पनि हुवावेलाई पहिल्यै प्रतिबन्ध लगाएका छन् ।
जापान, ब्राजिल र भारत जस्ता अन्य प्रमुख देशहरूले पनि हुवावेलाई टेन्डरमा भाग लिनबाट प्रतिबन्ध लगाउने विचार गरिरहेका छन् । देशका अलावा एप्पल, गुगल, सफ्टबैंक, फेसबुक जस्ता ठूला कम्पनीले हुवावेसँगको सम्बन्ध तोडिरहेका छन् । हुवावेलाई एप्पलको बौद्धिक सम्पत्ति चोरेको आरोप लगाइएको थियो किनकि यसले स्मार्ट घडीका केही सुविधाहरू कपी गर्न खोजेको थियो ।
तपाईको प्रतिक्रिया